در حوادث تلخ امروز از روان کودکانمان غافل نباشیم

روانشناسان کودک معتقدند که کودکی دوران حساس، مهم و سازنده ی زندگی هر انسانی است. زمانی که در دوره های مختلف گاها ریشه و بستر تعیین کننده ی روان و رفتار یک جامعه را می سازد پس توجه به لحظه لحظه های سازنده ی رشدی روانشناسی کودک باید یکی از مهم ترین موضوعات و برنامه ریزی های هر جامعه ای باشد.

اگر چه قدم اول و پایه ی نیازهای کودکان ما تامین آب و غذاست اما هرگز نمی توان از اهمیت حس و نیاز به امنیت و اعتماد او به محیط زندگی اش غافل بود. بگذارید در دنیای کوچک و شاد و زیبای خود با آرامش، احساس امنیت کنند. این مسئله که آیا کودک محیط زندگی خود را از طریق خانواده یا جامعه آنقدر امن درک کرده است که بتواند به زندگی و محیط اعتماد کرده و حس امنیت کند از موضوعات بسیار مهم در حیطه ی سلامت روانی کودکان است.

اضطراب و ترس موضوع ناخوشایندی است که درصد بسیار زیادی از مراجعات والدین به مراکز روانشناسی کودک را  شامل می شود.

اگر چه ریشه ی پایه و اولیه ی هر یک از مشکلات فیزیولوژی و روانشناختی مانند اضطرابها و ترسها ارث است اما هرگز نمی توان از نقش تعیین کننده و بسیار مهم عوامل محیطی و پیرامونی غافل بود.

ظرفیت ذهن و درک کودکان کوچک و اتفاقات و حوادث پیرامونی اطراف شما در این ذهن ها هیولاهای بزرگ و ترسناک می نمایاند

برای کودکانی که در دوره ی رشدی تخیل و تفکر هستند جداسازی و سازگاری با موضوعات ترسناک و اضطراب زای محیطی با سایر موقعیت های زندگی دشوار و گاهی نشدنی است. کودکان توانایی تجزیه و تحلیل مسائل مختلف را ندارند. به همین دلیل است که گاهی حتی تصویر یک صحنه ی ترسناک در کارتونها و فیلمها مدتها در ذهن کودک باعث ایجاد لحظه های پر اضطراب و ترسناک می شود.

در محیطها و جوامعی که عموما دستخوش حوادث ، اتفاقات و بحرانهای گوناگون از قبیل حوادث طبیعی و غیر طبیعی، مانند سیل، زلزله، طوفان، جنگ و … هستند همه ی کودکان بویژه کودکان زیر 6 سال به دلیل شرایط سنی و رشدی ویژه که قابلیت سازگاری با چنین حوادثی را ندارد در معرض خطر بالای آسیبهای روحی و روانی قرار می گیرند.

مشکلاتی از قبیل لجبازی و بهانه گیری، عدم تمرکز و توجه، گریه های تکراری بر سر مسائل کوچک و بزرگ، کابوسهای شبانه، ناخن جویدن، ترس از صداهای بلند، افراد غریبه، شب ادراری، پرخاشگری و بدرفتاری با اسباب بازی ها و … از نشانه های استرس ها و اضطراب های کودکان مواجه با بحران ها و حوادث دلخراش است. در واقع ترس و اضطراب مسئله ای آموختنی است که کودکان ما آن را از اتفاقات، حوادث و عکس العملهای محیط پیرامونی می آموزند.

جهت پیشگیری از مشکلات ناشی از این موضوع رسانه های عمومی، دولت، مسئولین و مدیران سازمانها وظیفه دارند آموزشهای لازم را به والدین، خانواده ها و عموم بدهد.  والدین، اولیای مدرسه ها و مهدهای کودک و اطرافیان کودک باید سعی کنند از انتشار اخبار اضطراب زا جلوگیری نمایند، سعی کنند اضطراب خود را به نمایش نگذارند و در صورت مواجهه کودک با این موضوعات و مشاهده ی حالات اضطرابی و نشانه های ترس به حرفهای کودک گوش نمایند، برای کودک محیطهای فرح بخش، نشاط آور و امیدسازی را فراهم نمایند و در صورت شدت و ادامه یافتن حالات از روانشناسان کودک کمک بگیرند.

پس آگاه باشیم که در موقعیتهایی که امروز دست تقدیر بارها و بارها زندگی را دستخوش حوادث تلخ و پیچیده می کند از توجه به فرایندهای ذهنی، روحی و روانی نسل آینده غافل نباشیم.

آمنه دقیقی خداشهری / متخصص روانشناسی کودک و نوجوان